Ілияс Жансүгіров
Ілияс Жансүгіров – ақын, драмашы, прозашы, оның поэзиясы ұлттық әдебиеттің классикалық байлығының қатарына жатады, қазақ әдебиетінің негізін қалаушылардың бірі. 1894 жылы Алматы облысының Ақсу ауданында дүниеге келген. Ташкенттегі екі жылдық мұғалімдік курсты бітіріп, өз ауылында мұғалім болған. Одан кейін аз уақыт «Тілші» газетінде істеп, Верныйдағы Қазақ ағарту институтының меңгерушілігіне тағайындалды. Мәскеудегі Коммунистік журналистика институтын бітірген, соң «Еңбекші қазақ» газетінде қызмет атқарды. 1932-1934 жылдары - Қазақстан Жазушылар одағы ұйымдастыру комиссиясының төрағасы. 1933-1936 жылдары Қазақ КСР Орталық атқару комитетінің мүшесі болды. 1938 жылы саяси қуғын-сүргін құрбаны болды.
І.Жансүгіровтың шығармашылығы көп қырлы, алуан сырлы. Ол поэзия, проза, драма саласында өнімді еңбектеніп, өзіндік қолтаңбасы айқын көркем шығармалардың маржан шоғырын дүниеге келтірген құнарлы да тегеурінді қаламгер. Оның шығармаларына арқау болған тақырып өрістері де алуан түрлі. Поэзия, проза, драма салаларындағы шығармаларына өзі ғұмыр кешкен ортадағы нақтылы өмір көріністерінен бастап, тарихи тақырыпқа дейін арқау болып отырады. Қандай тақырыпқа қалам тербесе де ел қамы, халық тағдыры, ұлттың болмыс қасиеті оның шығармаларының алтын арқауы. Оның қаламынан туған «Күй», «Дала», «Күйші», «Құлагер» сияқты он беске жуық көлемді поэма қазақ поэзиясының інжу маржаны болып табылады. І.Жансүгіровтың прозалық шығармаларының ішіндегі көлемдісі - «Жолдастар» романы. Мұнда қазақ сахарасындағы еңбек адамдарының тұрмыс тіршілігін, азаттықты көксеген арман аңсарын, 1916 жылғы ұлт-азаттық көтерілісінің дүмпуін суреткерлікпен ашып көрсетеді. Қаламгер әдебиет сыны мен аударма саласында да өнімді еңбектенді. А.Пушкиннің көптеген өлеңдеріне қоса, «Евгений Онегин» романын қазақ тіліне алғаш рет толық аударды. Сондай-ақ, М.Лермонтовтың, А.Горькийдің, Н.Некрасовтың, В.Маяковскийдің көптеген шығармаларын қазақ тіліне тәржімалады.
Елімізде бірнеше мектепке, көшеге, ауданға, елді мекенге, Талдықорған қаласындағы Жетісу мемлекеттік университетіне І.Жансүгіровтың есімі берілді.
1994 жылы университеттің қарсы алдындағы алаңға ақынның қоладан құйылған ескерткіші орнатылды. Талдықорғанда ақынның өмірі мен шығармаларына арналған әдеби-мемориалдық мұражай жұмыс істейді.
Көп оқылғандар
Ақын Көкен Шәкеевтің туғанына 100 жыл
Қазіргі қазақ әскерінің ерлік рухы хақында бірер сөз
Күзгі бұралаң жол
Шерияздан Тайконұлы. Кенші толғауы
Арғы атам – ер түрік
Толымбек Әбдірайым. Әлемде әуелеген әндер
«Күлтөбеде» бүгінгі проза: жас қалам – жаңа роман
«Алқа» гранты жалғасуда
Авдий Каллистратов Құдайдың ұлы ма?
Кемеліне жеткен реалистік шығармалар дүниеге келген жоқ
Ақын Көкен Шәкеевтің туғанына 100 жыл
ҚР Қарулы Күштері туралы сан-деректер
Қазақ фольклорындағы «батыр» феномені
Қазіргі қазақ әскерінің ерлік рухы хақында бірер сөз
Сүйікті етші, сүйіктім
Асқар Алтай. Тасқын тып-типыл қылған «...Табыты»
Кеңес Ілиясұлы шығармашылығы туралы
Ағыраптағы аты жоқ адам
Кітаппен көмкерілген күн
Бақытбек Қадыр. Шаштараз
Ештеңе де мәңгілік емес
Жұбан ақынның елдегі үйі
"Кітапқұмарлар" тобына қош келдіңіз!
Әдеби мәтіндерді қалай және қандай деңгейде талдауға болады немесе бір мәтінді бірнеше түрде талдау мүмкін бе?
«Ән патшасы Шәмші » республикалық драма байқауы
Әдеби мәтіндерді қалай және қандай деңгейде талдауға болады немесе бір мәтінді бірнеше түрде талдау мүмкін бе?
"Алыс Алтай" Ғалымбек Елубайдың бір әңгімесі жайлы
Әлихан Мақсұт атындағы робототехника орталығы ашылды