Дүкенбай Досжан
Дүкенбай Досжан (1942–2013)
1942 жылы 9 қыркүйекте Қызылорда облысы Жаңақорған ауданы Құланшы ауылында туған. 1964 жылы С.М.Киров атындағы ҚазМУ-ды үздік аяқтаған. 1963-66 жж. Алматы облыстық «Жетісу» газетінің әдеби қызметкері, 1966-75 жж. Алматыдағы мемлекеттік «Жазушы» баспасында аға редактор, бөлім меңгерушісі, 1976-84 жж. ҚР Баспа комитетінде аға редактор, бөлім меңгерушісі, 1984-91 жж. Қазақстан Жазушылар одағының әдеби кеңесшісі, 1992-94 жж. «Жалын» журналында аға редактор, 1994-96 жж. ҚР Авторлық және аралас құқықтар жөніндегі агенттіктің бөлім бастығы, 1996-2002 жж. ҚР Ұлттық банк мұражайының директоры, 2002 жылдан «Мәдени мұра» – «Культурное наследие» журналының бас редакторы болып қызмет еткен.
Алғашқы өлеңі 15 жасында жарық көрген. 11 роман, 22 хикаят, 100-дің үстінде әңгіме жазды. Ұлттық қауіпсіздік комитетінің 60 жылдай жабулы мұрағатына алғаш енген жазушы сот құжаттары желісімен «Абақты» (1992) дерекнама кітабын және 1986 жылғы Желтоқсан қырғынының қанды ізімен «Алаң» (1993) романын жазды.
«Жібек жолы», «Отырар», «Фараби», «Зауал», «Дария», «Табалдырығыңа табын», «Жолбарыстың сүрлеуі», «Кісі ақысы», «Мұхтар жолы» (1998), «Абай айнасы» (1994), «Алыптың азабы» (1997), «Дала гладиаторлары» (2000), «Ақ Орда» (2005), «Үш тағдыр» (2005), «Бабалықпен тілдесу», «Диолог с детством» (2005, І-ІІ том), «Жан тәтті» (2006), «Астананың бас архитекторы» (2007), «Жазмыштың формуласы» (2008), «Абайдың рухы» (2008), «Терезенің жарығы» (2009), «Когда я умирал» (2009) атты кітаптары жарық көрген. Әлемнің 20 тілінде жеке жинақтары шыққан. 1990 жылы 2 томдық таңдамалы шығармалары («Жазушы»), 2002-03 жж. 13 томдық шығармалар жинағы («Білім») оқырмандар қолына тиді.
ҚР Мемлекеттік сыйлығының (1996), М.Әуезов атындағы Ұлттық сыйлықтың лауреаты (1987). Түркістан қаласының, бірнеше аудандардың Құрметті азаматы. «Құрмет» (2001), «Парасат» (2008) ордендерімен марапатталған.
1974 жылы «Зауал» кітабы үшін «Молодая гвардия» баспасының «Қазіргі заманғы жақсы роман» сыйлығын, 1988 жылы Украинаның «Днепро» баспасынан шыққан «Жібек жолы» романы үшін «Тарихи тақырыптағы жақсы кітап» сыйлығын алған. Есімі АҚШ-тың «Әдебиет және өнер адамдары» энциклопедиясының 2-томына, «Ұлттық энциклопедияның» 3-томына, «Абай энциклопедиясына», Қазақстан Президенті жанындағы даму институтының «Элита Казахстана» (2008) анықтамалығына енген.
Көп оқылғандар
Сағындық Рахымжан. «Инженю...» (әңгіме)
Өркениеттік өлшем: сана дағдарысының қазіргі сәті
Тарыдай болып кіресің...
Төлен Әбдік. Ол кезде бәріміз бақылауда болдық
Жүз кітапты қалай насихаттаймыз?
Айнаш Қасым. Сол қол (әңгіме)
Қазақ ертегілеріндегі фантастикалық элементтер
Ертегілер – көркем ойдың бесік жыры
Нұрбек Нұржанұлы. Қаһарман құмырсқалар (хикаят)
Ғабдул-Сәбит Юсупов. Детектив – күрмеуі қиын, күрделі жанр
Тіл білімінің атасы
«Көк есектің» кейіпкерлері кім?
Шәріп Айтмуханбетұлы. Әріптер тілдің тағдырына айналғанда
«Әдебиет танытқышты» тани алдық па?
Асылдың тұяғы, алтынның сынығы алпыс жаста
Көл қорыған қызғыш құс секілденіп...
Мақсат Тәж-Мұрат. Көксіл - ауа тұрғыны-2 (элегия#минор)
Жадыра Шамұратова. Нөлінші қабатта жоғалу
Таңдаулы 100 кітап анықталды
Абай тойы қалай өтті?
Айнаш Қасым. Ақ пен қара
Жарық пен көлеңкенің арасын жазу
Маржан Ершу. Жаңғырық (мистикалық микропоэма)
Жазушы және socialnetwork: идиократия қақпанында
Жазушы Қуандық Түменбай жетпіс жаста
Мұхарбек Жәкейұлы. Ай жарығында оқылған хат
Балалар әдебиеті кітаптарын мектепте қалай насихаттау керек? (Заманауи трендтер мен бағыт-бағдарлы әдістеме)
Нұрпейіс Байғанин – ұлт жыршысы