facebook youtube instagram tiktok
search cabinet
Басты бет
/
Авторлар
/
Х
/
Халық ауыз әдебиеті

Халық ауыз әдебиеті

Халық ауыз әдебиеті
Рейтинг: 4.33
Өмірбаяны
Кітаптар
Аудиокітаптар
Кейіпкерлер
Фольклор – қазіргі тілмен айтқанда «әмбебап», яғни синкретикалық өнер түрі. Онда өнердің әр түрі – сөз, музыка, хореография және театр өнері шоғырланған.
Ауыз әдебиеті – талай ғасырлар жемісі. Халық жыраулары, жыршылары, ертекшілері осы сонау ықылым заманнан рухани асыл қазына ретінде сақтап, ұрпақтан-ұрпаққа мұра етіп, бүгінгі біздің дәуірімізге жеткізген.
Адамзат өзінің сонау балаң кезінде, табиғаттың жұмбақ, тұңғиық сырына ойы жете алмаған кезінде сол табиғаттың сиқырлы алуан жұмбағын шешсем, оны өз игілігіме жаратсам, бағындырсам деген арманын өзінің ауыз әдебиетімен бейнелеген. Адамның табиғаттың дүлей, мылқау күшімен арпалысы да сол ауыз әдебиетінде өрнектелген. Қоғамдық, әлеуметтік, экономикалық өмірдің ілгерілеуіне, адамның ой-санасының өсуіне, өзін қоршаған табиғаттың сырына терең болауына байланысты ауыз әдебиеті де мазмұны, формасы жағынан байып, дамып отырған.
Қазақ халқының ауыз әдебиетінің сонау көне дәуірден келе жатқан рухани мұра екені «Құламерген», «Ер Төстік» ертегілерінен айқын танылады.
Әлеуметтік жікке бөлінген қоғамдық өмірдегі қайшылықтар, байлар мен соған тәуелділер, кедей-кепшіктер арасындағы күрес, тартыс ауыз әдебиетінің мұнан былайғы даму өрісінде кең қамтылған. Халық ауыз әдебиетінің өлең-жыр, ертегі, мақал мәтелдері, лиро-эпостық жырларында қарапайым адамдардың, еңбек адамдарының жасампаз күшіне, ақыл-парасатпен сенген, соларды мадақтаған.
Сондықтан, ауыз әдебиетіндегі бұқара өкілдері тек жақсы жағынан ғана суреттеледі, олар тамаша қасиеттері арқылы оқушыны өзіне еліктіре біледі.
Ауыз әдебиетінің түрлері
Халық ауыз әдебиеті әр салада, әр түрлі жанрда дамыған. Тұрмыс-салт жырларынан бастап, эпостық жырларға дейінгі бай мұра халық ауыз әдебиетінің жанрлыө өрісін танытады.

       Тұрмыс-салт әдебиетінің негізгі түрлері:
• тұрмыс салт жырлары;
• мақал-мәтелдер мен жұмбақтар;
• лиро-эпостық жырлар;
• айтыс өлеңдері;
• тарихи жырлар, шешендік сөздер.

Халық ең асыл өнері – бай ауыз әдебиеті арқылы өзінің тарихын, халықтық рухын бейнелеген. Қорыта келгенде, ауыз әдебиетінің толып жатқан түрлерін эпостық, драмалық және лирикалық жанрдың маңына топтауға болады.

Taza Qazaqstan

Көп оқылғандар

Сағындық Рахымжан. «Инженю...» (әңгіме)
02.09.2025
1295

Төлен Әбдік. Ол кезде бәріміз бақылауда болдық
06.09.2025
1105

Өркениеттік өлшем: сана дағдарысының қазіргі сәті
02.09.2025
1104

Тарыдай болып кіресің...
01.09.2025
1088

Айнаш Қасым. Сол қол (әңгіме)
04.09.2025
925

Жүз кітапты қалай насихаттаймыз?
03.09.2025
920

Қазақ ертегілеріндегі фантастикалық элементтер
04.09.2025
872

Ертегілер – көркем ойдың бесік жыры
02.09.2025
837

Нұрбек Нұржанұлы. Қаһарман құмырсқалар (хикаят)
01.09.2025
705

Ғабдул-Сәбит Юсупов. Детектив – күрмеуі қиын, күрделі жанр
03.09.2025
654

Тіл білімінің атасы
05.09.2025
596

«Көк есектің» кейіпкерлері кім?
05.09.2025
456

«Әдебиет танытқышты» тани алдық па?
05.09.2025
429

Шәріп  Айтмуханбетұлы. Әріптер тілдің тағдырына айналғанда
05.09.2025
427

Асылдың тұяғы, алтынның сынығы алпыс жаста
05.09.2025
267

Көл қорыған қызғыш құс секілденіп...
11.08.2025
3264

Ерқожа Тілепбердиев: «Қара өлеңді қазақтың көк туына балаймын...»
20.08.2025
3183

Мақсат Тәж-Мұрат. Көксіл - ауа тұрғыны-2 (элегия#минор)
13.08.2025
3075

Жадыра Шамұратова. Нөлінші қабатта жоғалу
25.08.2025
2633

Елдос Тоқтарбай. Балалар әдебиетіне көңіл бөлмеген ұлттың болашағы жоқ!
18.08.2025
2363

Таңдаулы 100 кітап анықталды
11.08.2025
2166

Абай тойы қалай өтті?
15.08.2025
2010

Айнаш Қасым. Ақ пен қара
12.08.2025
1971

Жарық пен көлеңкенің арасын жазу
22.08.2025
1906

Маржан Ершу. Жаңғырық (мистикалық микропоэма)
13.08.2025
1875

Жазушы және socialnetwork: идиократия қақпанында
27.08.2025
1811

Жазушы Қуандық Түменбай жетпіс жаста
22.08.2025
1693

Мұхарбек Жәкейұлы. Ай жарығында оқылған хат
28.08.2025
1638

Балалар әдебиеті кітаптарын мектепте қалай насихаттау керек? (Заманауи трендтер мен бағыт-бағдарлы әдістеме)
19.08.2025
1530

Нұрпейіс Байғанин – ұлт жыршысы
18.08.2025
1353
Көп талқыланғандар